Pijn

Wat is pijn?

Pijn is een onmisbare ‘levensredder’. Het is onderdeel van een beschermingssysteem in ons lichaam en waarschuwt ons voor daadwerkelijk of potentieel gevaar. De meest actuele definitie van pijn luidt: ‘een onplezierige sensorische en emotionele gewaarwording geassocieerd met actuele of potentiële weefselbeschadiging, of beschreven in termen van beschadiging. Pijn is subjectief’. Iedereen heeft wel eens op een scherp voorwerp gestaan. Op dat moment voel je pijn in je voet en vervolgens beweeg je deze weg van het scherpe voorwerp om het niet meer te voelen. Dit is een klassiek voorbeeld van het ‘nut’ van ons pijnsysteem als beschermer. Als je dit namelijk niet zou voelen zou je de voet niet wegtrekken en wellicht zorgt dit voor meer weefselschade. Overal in ons lichaam hebben wij ‘pijnzenuwcellen’ zitten. Dit zijn zenuwcellen die via zenuwimpulsen (elektrische stroompjes) signalen doorgeven aan de hersenen. Op het moment dat je op het scherpe voorwerp gaat staan worden de pijnzenuwen in de voet geprikkeld, razendsnel (80 tot 120 meter per seconde) gaan er signalen via het ruggenmerg naar de hersenen. In de hersenen ervaren we vervolgens de pijn. Dit is hoe we vroeger dachten dat pijn werkt. Tegenwoordig zijn we erachter gekomen dat pijn complexer in elkaar zit dan het voorbeeld hierboven. En dit heeft alles te maken met onze hersenen.

Onze hersenen en pijn

In onze hersenen wordt 100% van alle pijn ervaren. Er komt de hele dag door informatie onze hersenen binnen, zo ook (af en toe) pijnsignalen. Onze hersenen interpreteren deze pijnsignalen (en de hele situatie om de pijn heen) en bepalen uiteindelijk hoeveel pijn er wordt ervaren/gevoeld. Je zou kunnen zeggen dat pijn ‘de mening van ons brein’ is. De hersenen schatten in hoe ‘gevaarlijk’ de situatie is. Dit baseren ze op eventuele eerdere ervaringen, maar ook op emoties die toen gevoeld zijn. Een voorbeeld: als je van de trap valt en je been breekt, geeft dit natuurlijk pijn. Stel er is niemand die je kan helpen op dat moment en je ligt daar de hele dag alleen, buiten in de kou. Dit heeft natuurlijk een enorme impact op jouw ervaring (in negatieve emotionele zin). De hersenen ‘slaan dit als het ware op’. De pijn die toen gevoeld is (en daarna) wordt gekoppeld aan deze negatieve ervaring en emoties en dit kan ervoor zorgen dat je meer maar ook langer pijn hebt. De hersenen interpreteren dit namelijk als meer gevaarlijk of bedreigend voor ons als mens. De hersenen denken zeg maar: hij/zij voelt zich ongelukkig en angstig, dit zal betekenen dat de situatie bedreigend is. En aangezien de hersenen een inschatting maken van hoe bedreigend een situatie is en dit invloed heeft op de mate van pijn die de hersenen ‘produceren’, kan er meer pijn worden ervaren. Dit is een voorbeeld van hoe dit werkt. Zo zijn er talloze andere voorbeelden te noemen. Wat je hiervan
mee kan nemen, is dat de ‘betekenis’ die wij (en onze hersenen) geven aan pijn belangrijker is dan de pijnsignalen die onze hersenen binnenkomen via ons zenuwstelsel (uit het voorbeeld van je voet op een scherp voorwerp).