Tongriempje

Heeft mijn baby een te kort tongriempje?

Er zijn een aantal symptomen waarbij sommigen veronderstellen dat dit het gevolg zou kunnen zijn van een te korte tongriem.  De tongriem is een strengetje dat tussen de tong en de bodem van je mond zit. De tong zit hiermee vast aan de mondbodem. De tongriem zorgt ervoor dat de tong in het midden van de mond op zijn plaats blijft.  Een te korte tongriem is te herkennen aan de hartvormige vorm van de tong (gemakkelijk te zien als de baby huilt). Maar soms wordt de te korte tongriem alleen opgemerkt, omdat de baby zijn tong niet goed kan uitsteken en last heeft van onderstaande klachten. 

Een baby met een te kort tongriempje:

• drinkt luidruchtig met een klakkend geluid
• laat vaak de borst of fles los doordat de baby geen vacuüm kan houden
• kan de borst niet goed pakken, met als gevolg onvoldoende inname en continu willen drinken
• spuugt regelmatig
• heeft last van darmgerommel (‘kloink’-geluid) tijdens de voeding en last van darmkrampjes
• heeft soms ook ‘failure to thrive’ (slecht groeien en gedijen)

Anatomie van de tong

De spieren van de tong kunnen worden ingedeeld in intrinsieke tongspieren en in extrinsieke tongspieren. Deze spieren worden motorisch aangestuurd door de twaalfde hersenzenuw, de nervus hypoglossus. 

Verder speelt het tongbeen (os hyoideum) een belangrijke rol voor het functioneren van de tong:

• De intrinsieke tongspieren vervormen de tong.
• De extrinsieke tongspieren verplaatsen de tong t.o.v. structuren in de mond- en keelholte.
• Het tongbeen (os hyoideum) is een beweegbaar plateau dat dient als basis voor de beweging van tong.
• Ten slotte zijn er spieren van belang voor het stabiliseren van het tongbeen als plateau van de tongbasis. Deze spieren verbinden het tongbeen naar boven en naar onder toe met andere delen van het lichaam zoals de kin, de schedelbasis, het oorbeen, de eerste rib en het sleutelbeen.
• De tongspieren worden voor hun bewegelijkheid aangestuurd door een zenuw met de latijnse naam nervus hypoglossus, de twaalfde hersenzenuw. Deze is van groot belang voor het slikken en de spraak.
• De tong-keelzenuw is de negende hersenzenuw (nervus glossopharyngeus). De zenuw zorgt voor de beweging van de spieren van de keelwand en het strottenhoofd (larynx). Daarnaast zorgt het voor de gevoeligheid van het achterste deel van de tong en de keelholte, waardoor we ook kunnen proeven.
  Deze negende hersenzenuw verloopt vanuit de hersenen door een opening in de schedel naar de tongspieren. Deze opening (foramen jugulare) wordt gevormd door de schedelbasis (os occiput) en het oorbeen (os temporale). Door deze belangrijke opening verlopen, naast de negende herszenuw, ook de tiende (nervus vagus), de elfde (nervus accesorius) en de binnenste halsslagader (vena jugularis interna).

Tongriempje klieven een goed plan?

Over het wel of niet klieven van de tongriem is discussie. Sommige artsen twijfelen of de behandeling er echt voor zorgt dat problemen rondom het voeden verdwijnen. Zij zijn van mening dat de problemen in de meeste gevallen vanzelf overgaan. Ook kunnen de problemen volgens sommige artsen na het klieven juist erger worden.

Er valt veel te zeggen over borstvoedingsproblemen en het onderwerp grossiert in fabels en mythes. Een belangrijke constatering is dat borstvoeding voor zowel moeder en kind een grotendeels aangeleerd proces is, dat soms met vallen en opstaan wordt doorlopen. Dit gegeven kan voor veel ouders, maar ook voor zorgverleners, lastig zijn om mee om te gaan. Medicalisering van borstvoedingsproblemen ligt hierdoor op de loer. Het heeft er alle schijn van dat het klieven van de tongriem (frenulotomie) onder onnodige medicalisering geschaard kan worden, in elk geval als we kijken naar de schaal waarop deze ingreep nu lijkt te worden toegepast. Maar zeker weten doen we dit niet. Momenteel zijn er alleen nog beschrijvende studies zonder controlegroep en deze studies geven enkel informatie over mogelijke bijwerkingen of veiligheid van de procedure, maar helpen niet bij het beantwoorden van de veelbesproken vraag: tongriem klieven of niet? 

Zolang er een gebrek is aan overtuigend bewijs, afkomstig van een goed uitgevoerd onderzoek ( gerandomiseerde trial) naar de effectiviteit van het klieven op borstvoedingsproblemen bij pasgeborenen, is terughoudendheid op zijn plaats.

Tips als je twijfelt?

Heeft je baby een te kort tongriempje of denk je dat hij dit heeft? Dan kunnen de volgende tips je helpen.

• Probeer verschillende borstvoedingshoudingen. Als je merkt dat je baby moeite heeft om de borst leeg te drinken, kan je een andere borstvoedingshouding proberen. Soms hapt je baby bij de ene houding beter aan dan bij de andere.
• Gebruik een tepelhoedje. Een tepelhoedje is een siliconen hulpmiddel dat je tijdens het voeden over je tepel plaatst. Het hoedje kan aanhappen makkelijker maken voor je baby.
• Neem contact op met een lactatiekundige. Heeft je baby door een korte tongriem moeite met drinken uit de borst of fles? Of zorgt het bij jou voor tepelklachten? Dan kan een lactatiekundige je helpen.
• Vraag om advies op het consultatiebureau. Misschien twijfel je of het tongriempje van je baby inderdaad te kort is. Of weet je niet goed of het slim is om deze door te laten knippen. Een arts van het consultatiebureau kan je hier advies over geven.
• Vraag om advies van een osteopaat. Een osteopaat kan beoordelen of er oorzaken zijn die bewegelijkheid van de tong beperken. Zo zal een osteopaat met zijn handen onderzoek doen naar de positie en bewegelijkheid van de schedelbasis, het oorbeen, het tongbeen of het sleutelbeen. Ook de spanning op de spieren in de mondbodem en hals worden gevoeld. Vaak is er ook een samenhang met andere klachten die door behandeling kunnen worden weg genomen. De osteopaten bij IMC Gimborn hebben ervaring in het behandelen van klachten die in verband worden gebracht met een verkort tongriempje. Hieronder twee filmpjes van een behandeling. Op de ene opname de behandeling van de hals en mondbodem en op het andere filmpje de ontspannen baby daarna.

Neem contact op

Heeft u vragen met betrekking tot het tongriempje van de baby? Neem gerust contact met ons op via 0316-331776.